Wat is oververantwoordelijkheid?

Oververantwoordelijkheid is de neiging het werk van anderen ongevraagd over te nemen als ze het zelf niet (of niet goed) doen. Oververantwoordelijkheid gaat er niet over dat je collega’s die je hulp vragen niet meer zou mogen helpen. Oververantwoordelijkheid gaat wel over ongevraagd werk overnemen van een collega, omdat deze dat om bepaalde redenen zelf niet doet of volgens jou niet goed doet.

Oververantwoordelijkheid leidt:

* op korte termijn tot positieve gevolgen. Je voelt je goed omdat het probleem voor jou (en de klant) opgelost is. Bijvoorbeeld: je schuldgevoel is weg als je het overneemt.

* op lange termijn tot negatieve gevolgen. Waarom zou een collega het werk nog doen als jij het toch ongevraagd overneemt. Het probleem blijft dus bestaan en jij raakt overwerkt en uitgeput.

Conclusie:

* Oververantwoordelijkheid verhoogt de kans op overbelasting en uitputting en dus op burn-out.

* Oververantwoordelijkheid leidt tot een minder goed functioneren van de organisatie omdat niet iedere collega gestimuleerd wordt (jij neemt toch ongevraagd over) om zijn verantwoordelijkheid/ werk op te nemen.

Om van oververantwoordelijkheid verlost te geraken is het noodzakelijk deze gewoonte te veranderen door het werk van de ander niet meer ongevraagd over te nemen. Je eventuele lastige gevoelens (bv. schuldgevoel, angst…) en gedachten (ze zullen het mij verwijten, …) zullen nog wel een tijdje opduiken, maar deze zullen dan geleidelijk afnemen. De reden dat deze lastige gevoelens en gedachten uitdoven noemt men extinctie. Extinctie is een neuropsychologisch fenomeen dat uitvoerig aangetoond is. Het is wel belangrijk dat je veelvuldig oefent. Verder is het belangrijk consequent te handelen. Hiermee bedoelen we dat je nooit meer ongevraagd werk overneemt. Dit is nodig omdat het af en toe ongevraagd overnemen er voor zorgt dat deze lastige gevoelens en gedachten niet afnemen.

Maak bewust een keuze uit de volgende twee mogelijkheden :

1. Ik ga het werk van de ander niet meer ongevraagd overnemen en ik verdraag de lastige gevoelens en gedachten tot deze uitdoven en ik bouw zo een risicofactor af voor burn-out!
2. Ik wil het werk van de ander niet meer ongevraagd overnemen, maar ik denk dat ik hierbij wat extra ondersteuning nodig heb. 

Om te evalueren of je vooruitgang maakt en dus minder oververantwoordelijk reageert raden we je aan deze module na een tweetal weken nog eens te hernemen.  Zo kan je vaststellen of je vooruitgang boekt en kan je de richtlijnen om je niet meer oververantwoordelijk te gedragen nog eens opfrissen. Indien nodig kan je je inschrijven voor de groepscoachingssessie of de individuele coachingssessie ‘ Stoppen met Oververantwoordelijkheid’.